ارائه چارچوبی جهت مدلسازی و ارزیابی کمِی میزان ...

شکل‌گیری شهر ایرانی اسلامی بر اصول و ارزش‌هایی استوار است که همواره در برنامه‌ریزی و طراحی محیط زندگی مسلمانان از اهمیت بسزایی برخوردار و بر روابط انسان با محیط و با سایر همنوعان خویش تاثیر گذار بوده است. در این بین موضوع دارای اهمیت، تبعیت شهر از اصول و قواعدی در راستای برآوردن نیازهای انسان و خدمت‌رسانی به اوست. شهرهای ایران نیز با چنین فرهنگ غنی و اسلامی به عنوان محل زندگی انسان‌ها و خواستگاه فرهنگ ایشان، باید بر اصول (ایرانی-اسلامی) منطبق باشد. این گونه است که توجه به اصول شهرسازی و معماری در راستای تحقق شهر ایرانی-اسلامی نقشی پررنگ می‌یابد. در طول سالیان گذشته توسعه مفهوم شهرهای ایرانی-اسلامی موجب شکل‌گیری ادبیات جدیدی در برنامه‌ریزی و طراحی شهری کشور شده‌است. لیکن آنچه به عنوان حلقه مفقوده مطرح میگردد، ارائه شاخصهای کمّی جهت ارزیابی مولفه‌های کیفی شهر ایرانی-اسلامی است. در این زمینه سامانة اطلاعات جغرافیایی به علت دارا بودن قابلیت تجزیه و تحلیل بالا در حل مسائل پیچیده و مکانی، می‌تواند به توسعه و فهم درست این مفهوم کمک کند. لذا در این پژوهش چارچوبی جهت مدلسازی و ارزیابی کمّی میزان سازگاری الگوی شکل شهری با شاخص‌ها و مولفه‌های کیفی شهر ایرانی-اسلامی به کمک GIS ارائه شده‌است. شاخص‌های مورد توجه، عدالت فضایی، عدالت اجتماعی، توجه به مقیاس انسانی و انسان‌گرایی و تامین دسترسی می-باشد که با بکارگیری این شاخص‌ها به ارائه‌ی مدلی (مدلسازی) جهت ارزیابی پرداخته و سپس در چهار ناحیه‌ی مرکزی شهر بجنورد، به ارزیابی کمّی میزان سازگاری این نواحی با شاخص‌ها و مولفه‌های کیفی شهر ایرانی-اسلامی پرداخته شد. نتایج، حاکی از توانایی مُدلسازی فوق در ارائه شاخصهایی قابل اندازه-گیری و مدیریت‌پذیر و همچنین شناسایی محدودیت‌ها و توانایی‌های هر منطقه در رابطه با هر کدام از شاخص‌های ارائه شده، می‌باشد. این مدل، گامی به جلو در راستای پیاده‌سازی بهتر مفهوم شهر ایرانی-اسلامی می‌باشد و میتواند به عنوان ابزاری مناسب در اختیار تصمیم‌گیران، برنامه‌ریزان و طراحان قرار گیرد. مبانی نقشه برداری حرفه ای...